Sjaak: “Onze Recovery Studio is een herstelatelier voor textiel én voor mensen”

Het tempo in de modewereld is moordend. Een collectie moet ontworpen, gemaakt en getoond worden en is bij het dragen alweer achterhaald. Voor een fout in dit proces is geen plaats. Hele lappen stof worden afgekeurd omdat er ergens een scheur of weeffout in zit. En bij mensen werkt het net zo. Kom je niet mee en val je buiten de boot, dan wordt het gat dat je moet overbruggen om weer aan boord te klimmen steeds groter. Hul le Kes, het kledingatelier van Sebastiaan Kramer en Sjaak Hullekes, kiest voor een andere aanpak. In hun Recovery Studio worden beschadigde of afgedankte stoffen met de hand gerepareerd, gekoesterd en weer voor vol aangezien. Dit gebeurd door mensen met behoefte aan een rustige plek, waar ze zonder stress de kleding en het vertrouwen in zichzelf steek voor steek kunnen herstellen.

Van cijfers tellen naar herstel en verbinding

Sjaak en Sebastiaan kennen de snelle modewereld als geen ander. Sjaak: “Ons vorige bedrijf ging heel hard op sales en op cijfers. Daar werden we niet gelukkig van. Nu kijken we: wat zet onze motor aan?” Ze horen van de groeiende mate van depressie in de samenleving. Uit eigen ervaring ondervinden ze dat handwerk hiervoor een goede remedie is. “En”, vertelt Sjaak, “mode is een verbinder. Folklore kleding werd bijvoorbeeld altijd gezamenlijk gemaakt: van het zaaien en oogsten van het vlas tot het bewerken en versieren van de kleding.”

Nog steeds zijn er vele handen nodig om een kledingstuk te produceren. Dit gebeurt meestal ver weg, waardoor er geen zicht is op de omstandigheden waarin de mensen werken. Hul le Kes kiest bewust voor een andere werkwijze, op een andere schaal en met een aangepast tempo. Hierdoor ontstaat verbinding tussen de mensen die samen aan een broek of een jas werken.

In oktober 2021 gaat de Recovery Studio van start. Het is een gezellig rommeltje vol vintage spullen op de zolderverdieping van hun pand in Arnhem. Waar beneden in de werkplaats de radio uit de speakers knalt en de machines ratelen, heerst in de Recovery Studio rust en concentratie. Naast de grote gezamenlijke werktafel staan er een paar oude secretaires waar men zich kan terugtrekken mocht het even teveel wordt. Trots vertelt Sjaak dat hier nog geen gebruik van is gemaakt.

Focus op de handen geeft rust in het hoofd

De pluimage is ontzettend divers: van een websitebouwer tot student en een jonge moeder. Sebastiaan: “We vullen een gat voor mensen waar nog geen oplossing voor was. Veel hoogopgeleide mensen die de wereld even niet aan kunnen, vinden het lastig om de draad weer op te pakken. Op de reguliere dagbestedingsplekken vinden ze geen aansluiting en leven ze niet op.” Sjaak vult aan: “Ik zag er tegenop dat lief en leed gedeeld zouden worden op de werkvloer, maar alle rugzakken blijven keurig dicht. Men vindt het juist fijn dat het niet over hun problemen gaat. Ze zijn hier om te werken en vinden daar rust in.”

Groeien in eigen tempo

Bij de Recovery Studio werken nu acht mensen verspreid over de week. Er is ruimte om door te groeien naar veertig medewerkers, maar alles op zijn tijd. Haast is hier niet welkom. Vijf dagen per week is de studio open en per dag zijn er twee diensten van zo’n drie uur. Langer doorwerken is te zwaar en komt de concentratie niet ten goede. Elke nieuwe deelnemer start met een proefweek van twee halve dagen. Vooral de eerste stap om tussen de mensen te zijn en een werkritme te hervatten, kost doorgaans veel moeite. “Pas het jasje eerst maar, voordat je 'ja' zegt”, benadrukken Sjaak en Sebastiaan in deze proefweek. En: “Een onvoldoende kun je hier niet halen.”

Tijdens de proefweek krijgt iedereen een eigen mand met een proeflap (meestal een oude theedoek) en een paar stukken stof om steken mee te oefenen. Faalangst ligt op de loer, maar de steun onderling is groot: “Men is complimenteus, ze willen van elkaar leren en helpen elkaar.”

Steun bij herstel

Voor een project als dit is een lange aanlooptijd nodig. Het voelt al als een overwinning wanneer mensen op een vaste tijd naar het werk komen en oefenen met een vak dat hen voorheen onbekend was. Het kost tijd voordat ze de techniek in de vingers hebben en de verkoop kan starten. De steun van het VriendenLoterij Fonds geeft ruimte om daadwerkelijk naar het herstel toe te werken. Sjaak: “Je bedrijfsproces radicaal anders inrichten is heel spannend. Vragen als: ‘Hoe gaan we het logistiek doen?’ en ‘Nemen we dingen mee naar huis?’ spoken door je hoofd. Gelukkig zijn we gezegend met onze werknemers. Je draagt toch een verantwoordelijkheid voor deze mensen. Dit mag gewoon niet mislukken.”

Verandering in alle vezels

Bij Hul le Kes streven ze naar een holistische aanpak. Naast de Recovery Studio is er ook een ‘dying service’. Bij een vlek in je kledingstuk, stuur je het op naar Hul le Kes en krijg je het gekleurd met natuurlijke verfstoffen, zoals kastanjes of lentebloemen, weer terug. Sebastiaan: “Op meerdere manieren proberen wij een verschil te maken in de mode-industrie. We richten ons op educatie, aandacht voor het milieu én het sociale aspect. Door samenwerking met de lokale kringloopwinkel bijvoorbeeld, waar we kleden en dekens van afnemen om jassen van te maken, kunnen we de gehele productie naar Nederland halen, circulair werken en iedereen zijn eigen rol bieden in dit proces.”

Het foutje in de spotlight

Het lokale karakter is belangrijk. Nog altijd wordt er teveel textiel weggegooid en de doelgroep die repareert, reist niet makkelijk. Bij Hul le Kes lopen al gesprekken voor uitbreiding naar andere steden, want elke stad verdient een eigen Recovery Studio. Sebastiaan: “Nu combineren we het herstelwerk met het maakatelier. Op een andere plek kan het juist goed samengaan met een eigen winkel. Het is prachtig om te zien dat de kleding met een ‘foutje’ daar in de spotlight komt te staan. Het herstel maakt het item en de mens uniek en dat mag gezien worden.”

Benieuwd naar meer Hul le Kes? In Koffietijd vertelde Sjaak onlangs over de kracht van imperfectie en karakter in je kledingkast.

De Recovery Studio van Hul le Kes krijgt steun van het VriendenLoterij Fonds (onderdeel van Stichting DOEN) vanuit het programma ‘Sociaal Ondernemen en Inclusie’.