Sociale ondernemingen hebben grote kritiek op de Participatiewet, die ervoor moet zorgen dat meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk vinden. Dat blijkt uit een steekproef van Stichting DOEN onder 37 van de 160 sociale ondernemingen die Stichting DOEN steunt. Deze ondernemingen zouden veel meer mensen kunnen opnemen en ontwikkelen als er barrières worden weggenomen. Nederland kent ruim 2.000 sociale ondernemingen. Zij vinden onder andere het aanvraagproces onpraktisch, de toepassing van de wet willekeurig en missen inspraak.
Los van de praktijk
Voordat de Participatiewet in 2016 werd ingevoerd, maakten groepen als uitkeringsgerechtigden of arbeidsgehandicapten, allemaal aanspraak op andere wetten. Met de Participatiewet werd er voor al deze groepen één loket geopend. Dit loket, de gemeente, blijkt helaas het werk van sociale ondernemingen in de weg te zitten. Een ondernemer licht toe: "De gemeenten hanteren een zeer eigen interpretatie van de participatiewet. Er wordt gestuurd op kostenbesparing en de mate van de benodigde begeleiding wordt zwaar onderschat."
Doordat de werkwijze te weinig aansluit bij de dagelijkse praktijk, heeft de wet een averechts effect. Mark Hillen, directeur van Social Enterprise NL, zegt daarover: “Er zijn nog heel veel mensen die onder de juiste omstandigheden graag zouden meedoen, maar het is voor ondernemers en voor deze mensen gewoon te moeilijk gemaakt”.
Meer inspraak
Sociale ondernemers zien dat gemeenten veel moeite lijken te hebben met hun rol als intermediair. Maar liefst 84 procent van de respondenten is dan ook van mening dat sociale organisaties beter dan gemeenten weten hoe de doelgroep, die onder de Participatiewet valt, eruitziet. Een respondent licht toe: "De gemeente heeft ons totaal niet geholpen met het werven van mensen. Ze hebben ons geen geschikte kandidaten gestuurd en ons juist tegengewerkt." De respondenten willen inspraak en missen een contactpersoon bij de gemeenten die hun belangen behartigt. Ook twijfelen ze over de complexe rol van de gemeenten, die zowel mensen aan het werk helpen als uitkeringen verstrekken. Mark Hillen: "Er is een flinke machtsrelatie. Hoe open en eerlijk durf je als gemeente te zijn als je ook een uitkering ontvangt?"
Stichting DOEN niet verrast
Reineke Schermer, programmamanager van Stichting DOEN, is niet echt verrast door de uitkomsten van de steekproef. "DOEN steunt ongeveer 160 sociale ondernemingen en krijgt regelmatig signalen dat ondernemers die te maken hebben met de Participatiewet knelpunten ondervinden. Wij vinden het belangrijk dat sociale ondernemingen goed kunnen draaien en groeien, zodat zij door het maatwerk dat zij kunnen leveren als geen ander in staat zijn om ervoor te zorgen dat mensen die lang aan de zijlijn staan weer mee kunnen doen. Via deze steekproef krijgen we een beter beeld: waar lopen de sociale ondernemers tegenaan in de praktijk. We zien dat de samenwerking bij de ene gemeente beter gaat dan bij andere gemeente. Dit zou verder onderzocht kunnen worden, zodat de werkwijze van gemeenten die wél goed functioneren, kunnen worden overgenomen.”
